Gdyby nie przypadkowe spotkanie w londyńskiej kafejce La Gioconda na Denmark Street dwóch studentów – irlandzkiego muzyka Patricka Campbell-Lyons’a i greckiego kompozytora Alexa Syropoulosa prawdopodobnie nigdy nie powstałaby brytyjska (!) grupa NIRVANA. Zdarzenie to miało miejsce w 1965 roku; Kurt Cobain urodzi się dopiera za dwa lata, a jego Nirvana wykluje się dwie dekady później. Ich drogi skrzyżują się zresztą na moment. Sprawa o prawne używanie nazwy, którą założyli obaj muzycy Cobainowi skończyła się polubowną ugodą (podpartą czekiem na sumę 100 tys.$ !). Żadna ze stron nie miała potem do siebie pretensji, a panowie w pewnym stopniu nawet się zaprzyjaźnili… Na punkcie kapeli Cobaina świat oszalał. NIRVANA z Wysp nigdy nie doświadczyła ani sławy grunge’owców, ani innych brytyjskich grup psychodelicznych. Na listach przebojów gościła rzadko i szybko z nich spadała. Tuż po nagraniu swojego trzeciego albumu „To Markos III” szybko popadła w zapomnienie. Jednak dla wszystkich kolekcjonerów, którzy kochają dźwięki niszowych grup lat 60-tych do dziś pozostają kultową i zjawiskową kapelą. Są też tacy, którzy uważają ją za rodzaj Świętego Graala późnej brytyjskiej psychodelii…

Gdy przyjrzeć się opisowi pierwszej płyty NIRVANY, która pod tytułem „The Story Of Simon Simopath” ukazała się w październiku 1967 roku, od znanych nazwisk można dostać zawrotu głowy. Producentem krążka był Chris Blackwell, założyciel Island Records, „odkrywca” Boba Marleya, któremu w studio pomagał Tony Visconti znany potem ze współpracy z Davidem Bowie, grupami T.Rex, The Moody Blues i U2. Aranżacjami zajęli się Mike Vickers (pomagał grupie Manfred Mann) i Jimmy Miller (współpracował z The Rolling Stones), Swoje „trzy grosze” dołożył także producent filmowy Chris Thomas („od kuchni” sfilmował pracę Pink Floyd nad albumem „The Dark Side Of The Moon”) i inżynier dźwięku Brian Humphries nagrywający później płyty z Traffic, McDonald & Giles, Black Sabbath, Pink Floyd („Wish You Were Here” oraz „The Animals”) i wielu innych. Fakt – w tym czasie niemal wszyscy oni dopiero zaczynali swą zawodową przygodę, ale już wkrótce staną się najwybitniejszymi brytyjskimi producentami, aranżerami, inżynierami dźwięku. Warto więc pamiętać, że ich początki sięgały NIRVANY…

Stworzony wspólnymi siłami longplay był chyba jednym z pierwszych, o ile nie pierwszym concept albumem. To po nim powstaną inne, równie ważne koncepcyjne płyty jak „Days Of The Future Passed” The Moody Blues (listopad’67), „FS Sorrow” The Pretty Things (grudzień’68), „Tommy” The Who (kwiecień’69), „Arthur” The Kinks (grudzień’69)…

„The Story Of Simon Simopath” to opowieść z życia tytułowego bohatera ukazana poprzez serię krótkich piosenek. Jako mały chłopiec marzy o skrzydłach i swobodnym lataniu. W szkole uważany za dziwaka i odludka separowany jest przez kolegów, a gdy staje się dorosłym mężczyzną (w 1999 roku!) praca w biurze przy komputerach nie daje satysfakcji. Odrzucany wciąż przez otoczenie przypłaca to załamaniem nerwowym, po którym trafia do szpitala psychiatrycznego. Tam dostaje się do kosmicznego statku i rusza w magiczną podróż. Poznaje centaura – jedynego i najwierniejszego przyjaciela, oraz śliczną boginię o imieniu Magdalena – pierwszą miłość, którą wkrótce poślubi… Realia mieszają się z  baśniową fantastyką podpartą jednolitymi, solidnymi i bogatymi melodiami. W bardzo oryginalny sposób połączono tu proste popowe piosenki z psychodelią i soft rockiem. Zwracam uwagę na piękne aranżacje orkiestrowe ozdobione barokowymi wstawkami, które skrzą się niczym cyrkonie na wytwornej biżuterii. By brzmienie było pełniejsze duet skorzystał z usług muzyków sesyjnych wzbogacając je m.in. o drugą gitarę, wiolonczelę i róg francuski.

Ci sami muzycy sesyjni wspomagali NIRVANĘ także na koncertach i występach telewizyjnych. Podczas programu we francuskiej telewizji spotkali się ze słynnym katalońskim malarzem surrealistą Salvadorem Dali. W trakcie wykonywanej przez zespół piosenki mistrz oblał ich czarną farbą! Gitarzysta Campbell-Lyons zdążył zasłonić się swoją dopiero co kupioną skórzaną kurtką. „Szkoda, że Dali tak szybko opuścił studio, bo po wyschnięciu farby mógłby złożyć na niej swój autograf.”  – skomentował z humorem całe zdarzenie muzyk. Nie mniej wytwórnia Island przysłała artyście rachunek  za czyszczenie wiolonczeli z farby…

Drugi album grupy „All Of Us” wydany rok później był czymś absolutnie magicznym i nawet dzisiaj sprawia, że pojawiają się u mnie ciarki na plecach. Okładka płyty to reprodukcja obrazu Pierre’a Fritela z 1892 roku przedstawiająca zwycięski pochód znanych postaci świata pośród szpaleru nagich martwych ciał.

Cała historia płyty zaczęła się od propozycji producenta filmowego, Johna Bryana, który zaproponował grupie NIRVANA napisanie piosenki do filmu „The Touchables” („Dotykalni”) w reżyserii Roberta Freemana. Nazwisko tego ostatniego nie powinno być obce fanom The Beatles. Freeman był bowiem oficjalnym fotografem słynnej czwórki z Liverpoolu i autorem niesamowitego zdjęcia z okładki „Rubber Soul”… Zespół przedstawił kilka propozycji z czego John Bryana wybrał piosenkę roboczo zatytułowaną „We’ve Got To Find A Place” przemianowaną wkrótce na „The Touchables (All Of Us)”. Ta blisko trzyminutowa kompozycja to bez wątpienia dzieło geniuszu. Usłyszeć w niej można klawesyn, któremu towarzyszą skrzypce, rożek i chór anielskich psychodelicznych głosów. Do tej pory takie perły potrafił tworzyć tylko Syd Barrett zażywając przed tym dość pokaźną dawkę LSD. Barrettowskich odnośników jest tu zresztą trochę więcej, ot choćby w „Girl In The Park” z prostym rytmem i chórkami, czy w kawałku „Frankie The Great”.

Największym przebojem z tej płyty okazał się utwór, który ją otwierał, czyli „Rainbow Chaser”. Wydany na singlu stał się hitem w Anglii (nr 1 na listach przebojów), zaś w Norwegii przez dziesięć miesięcy nie schodził z tamtejszej Top 10! Ta przepiękna kompozycja ze swoją słodką wibracją jest jedną z najwspanialszych jakie można znaleźć na brytyjskich albumach psychodelicznych. Zastosowano w niej dość odważny i eksperymentalny efekt polegający na zwalnianiu i przyspieszaniu taśmy z muzyką, na którą nakładano inne dźwięki. Phasing, bo tak to się fachowo nazywa, użyli po raz pierwszy Beatlesi w „Norwegian Wood”…  Zachwyca mnie też bardzo urokliwa ballada „Melanie Blue”, a przy instrumentalnym „The Show Must Go On” z przepiękną partią fletu po prostu wymiękam.

Album „All Of Us” recenzenci określali różnie – jako psychodeliczny pop, barokową psychodelię, orkiestrowy pop rock… Wydaje mi się, że geniusz tych dźwięków, wspaniałe kompozycje i perfekcyjna produkcja sprawiają, że powinno się go traktować jako wykwintne danie brytyjskiej psychodelii. I tego się trzymajmy.

Materiał na trzeci studyjny krążek zatytułowany „Black Flower” został odrzucony przez Blackwella, który stwierdził, że nie pasuje on do wizerunku jego wytwórni. Dał muzykom wolną rękę, pozwolił zabrać taśmy i szukać szczęścia gdzie indziej. Szkoda, bowiem był to naprawdę piękny, orkiestrowy album, choć z drugiej strony nie trudno nie zgodzić się z szefem Island, który porównał go do muzyki Francis Lai z filmu „Kobieta i mężczyzna”. Ostatecznie płytę pod zmienionym tytułem „To Markos III” wydała w maju 1970 roku  Pye Records. Szkoda, że w nakładzie zaledwie… 250 sztuk!

Podrażniony takim obrotem sprawy pianista i główny kompozytor NIRVANY, Alex Syropoulos dał sobie na pewien czas spokój z branżą muzyczną. Osamotniony Campbell-Lyons nie poddał się tak łatwo, zebrał nowych muzyków i nagrał z nimi totalnie odmienny stylistycznie album. Płyta „Local Anaesthetic” którą wydała spirala Vertigo w 1971 roku ozdobiona piękną okładką Keefa (tego od debiutu Black Sabbath i „Valentyne Suite” Colosseum) zawierała dwie długie, skomplikowane formalnie kompozycje z czego jedna miała formę 20-minutowej improwizacji.

Nowymi muzykami zaproszonymi do studia okazali się członkowie grupy Jade Warrior oraz znakomity saksofonista Mel Colins. I to oni rozdają tutaj karty. Gitara Tony 'ego Duhiga brzmi bardzo podobnie jak w Jade Warrior. Pojawiają się też pierwiastki muzyki Dalekiego Wschodu tak bardzo eksponowane na ich płytach. Obecność Mela Collinsa nadaje muzyce jazzowego kolorytu. Ciekawe, że wiodącym instrumentem klawiszowym wcale nie były tak bardzo popularne w tym czasie Hammondy, a zwyczajny fortepian i (okazjonalnie) klawesyn. Wokale – szczególnie w otwierającym płytę utworze  „Modus Operandi (Method Of Work)” – przypominają mi Johna Leesa z Barclay James Harvest i momentami brzmią dość awangardowo. To na pewno nie jest ta NIRVANA z pierwszych trzech płyt… Drugą stronę albumu wypełnia pełna improwizacji suita „Home” złożona z pięciu części. Jako całość robi wrażenie bardziej melodyjnej od „Modus Operandi”  z łagodniejszymi, bardziej harmonicznymi wokalami i mocniejszą strukturą. Zawiera też kilka przebojowych fragmentów, które śmiało mogły ukazać się na singlach.

Był to najbardziej nowatorski album zespołu, o którym jej główny twórca Campbell-Lyons powiedział: „Płyta „Local Anaesthetic” zwiastuje narodziny nowej NIRVANY„. I trudno się z tym zdaniem nie zgodzić…

W 1985 roku duet ponownie się połączył i wydał pod swą magiczną nazwą kilka kolejnych płyt. Planowali też wydanie albumu z piosenkami Kurta Cobaina i jego Nirvany na znak przyjaźni między obu grupami. Nieoczekiwana i tragiczna śmierć Kurta zniweczyła te plany. Może do tego pomysłu powrócą? Mam taką nadzieję, bo mimo iż od ich debiutu minęło pół wieku do dziś wciąż są aktywnymi, pełnymi zapału muzykami.

Dawno temu, jeszcze przed internetem i ogólną globalizacją świat rocka był czymś zgoła egzotycznym (jak Bałkany dla Amerykanina), tajemniczym i w pewnym sensie romantycznym. Oczywiście były gwiazdy i supergwiazdy, które jeździły po całym świecie, ale to mniejsze grupy rządziły barami i klubami w mieście. Niektóre z nich mogły poszczycić się występami w regionalnych telewizjach, inne nigdy nie wyjechały ze swego stanu, a zdecydowana większość mogła tylko pomarzyć o koncertowaniu poza granicami kraju. Podczas świetności hard rocka w pierwszej połowie lat 70-tych jednym z takich zespołów, było trio POOBAH pochodzące z Youngstown (Ohio)…

„Kiedy z moim przyjacielem Philem Jones’em  byliśmy na pierwszym roku w college’u starsi koledzy naopowiadali nam różnych banialuk o dziewczynie z ich klasy, która nosiła ksywkę Poobah (w slangu poobah oznacza ekscentryka, dziwaka – przyp. moja).  Podobno rzucała uroki i czary, a nawet była w stanie zadawać śmiertelne rany ratanowym grzebieniem. Fakt, nosiła się na czarno i wyglądała jak wiedźma i chyba trochę się jej baliśmy… Potem Phil ganiał za mną na przerwach i ku uciesze szkolnych kumpli krzyczał „Poobah, poobah!” Zakładając w 1972 roku wraz z Jones’em zespół rockowy postanowiłem nazwać go POOBAH. Szkoda, że nie widzieliście jego miny, gdy mu o tym powiedziałem!„  W ten oto sposób gitarzysta, wokalista i lider tria, Jim Gustafson, wyjaśniał w jednym z wywiadów znaczenie nazwy grupy, do której wkrótce dołączył grający na perkusji Glenn Wiseman.

Nie była to pierwsza kapela, w której Gustafson udzielał się jako muzyk i twórca piosenek. Jego kariera zaczęła się dużo wcześniej. Mając zaledwie 15 lat wraz z zespołem The Daze Endz w 1968 roku nagrał singla „What Can I Do?” a dwa lata później następnego, „Look Inside Yourself/I 'm A Woman”, ale już z formacją Biggy Rat.

Mała płytka trochę namieszała na rynku. Zainteresował się nią sam Billy Cox, były basista Jimi Hendrixa, który podjął się produkcji dużej płyty. Materiał został nagrany, lecz… nigdy nie wydany. Do dziś nie wiadomo, czy taśma z sesji nagraniowej jeszcze się  zachowała… Biggy Rat przetrwali do 1972 roku, a po jego rozpadzie Gustafson założył POOBAH. Szczęśliwie niedługo po tym fakcie gitarzysta dostał niespodziewany spadek po swej ukochanej babci (to ona zaszczepiła mu miłość do muzykowania i to ona opłacała jego pierwsze lekcje gry na gitarze). Nie było tego wiele, ale wystarczyło by pieniądze zainwestować w zespół, a konkretnie mówiąc – w sesję nagraniową w studio Peppermint w rodzinnym Youngstown. Spędzili w nim tydzień nagrywając utwory, które lider miał przygotowane dla swego poprzedniego zespołu, oraz nowy materiał szlifowany od kilku tygodni. Praca w studio posuwała się szybko i bardzo sprawnie. Album zatytułowany „Let Me In” ukazał się 25 czerwca 1972 roku nakładem maleńkiej wytwórni płytowej National Record Mart. Całą wytłoczona partia w ilości… 500 egzemplarzy(!) rozeszła się w ciągu jednego dnia! Dziś oryginalny winyl wart jest około 1000 $ (słownie: jeden tysiąc dolarów)!!!

Autorem komiksowej okładki był Jack Joyce, początkujący artysta, który tylko ten jeden jedyny raz dał się namówić na taki projekt. „Chciałem mu za ten pełen humoru rysunek zapłacić, ale tylko machnął ręką. Spotkaliśmy się ponownie po wielu latach. To wciąż skromny, bardzo fajny gość” – wspominał Gustafson przy okazji reedycji płyty w 2010 roku.

Płyta „Let Me In” zawiera sześć nagrań trwających trzydzieści minut gitarowej, hard rockowej muzyki w stylu Bang, Leaf Hound, Sir Lord Baltimore, Grand Funk tyle, że… granej ciężej! Słuchanie jej to jak szaleńcza jazda po autostradzie do góry kołami. Prawdziwy rockowy zawrót głowy! Otwierający całość „Mr. Destroyer” swoją mocą dosłownie zwala z nóg. Z pełnym powodzeniem mógłby znaleźć się na płytach Black Sabbath (oj, uśmiechną się radośnie wszyscy ci, którzy uwielbiają „Paranoid”), czy Motorhead. Jest tu wszystko, co tygrysy lubią najbardziej, czyli wściekle ostra gitara z efektami wah wah, fantastyczny bas, mocna precyzyjna jak szwajcarski zegarek perkusja, liczne zmiany tempa, plus fajny, rasowy wokal. Czy trzeba czegoś więcej do szczęścia? Gdy dopada mnie ponury nastrój, ten kawałek zawsze mi go poprawia! „Enjoy What You Have” przynosi zmianę tempa i nastroju. Pojawiają się ładne harmonie wokalne z fascynującą, leniwie i krystalicznie czysto grającą gitarą i świetnymi zagrywkami Wisemana na bębnach. Takie urocze skrzyżowanie Blind Faith z Bubble Puppy… „Let To Work” oparty jest wokół bluesowego pochodu basu i zawiera świetną solówkę Gustafsona. Mięsiste i momentami gęste brzmienie w „Bowleen” przeplata się z psychodelią spod znaku wczesnych Pink Floyd. Groźnie zaczynająca się melodia wprowadza klimat rodem z utworu „Set The Controls For The Heart Of The Sun” nabierając potem szaleńczego tempa. Gitarzysta gra klangiem stąd ten tak charakterystyczny i czysty dźwięk. Całość kończy efekt dźwiękowy w postaci wody spuszczanej w toalecie. Tak dla przypomnienia, że muzyka to też zabawa z lekkim przymrużeniem oka… Nie inaczej należy potraktować kolejne nagranie o wszystko mówiącym tytule: „Rock’N’Roll”. Niczym nieskrępowane szaleństwo, swoboda, spontan i luz. Poezji w tym nie ma za krzty, ale kto by się tym przejmował! Jak mawiał pewien samozwańczy król z bardzo popularnej kreskówki: „Wyginam swoje ciało. Śmiało!” Ważne, że głowa się kiwa i nogi same tańczą… Płytę kończy utwór tytułowy, w którym nie ma mowy o monotonii, czy nudzie. Prawdziwy rocker z dynamiczną jak petarda perkusją, mocnym dudnieniem basu, ciętą i ostrą jak brzytwa gitarą. Tekst piosenki jest chyba najsłabszy na tym albumie, ale jak w przypadku poprzedniej kompozycji nie ma to wielkiego znaczenia. W połowie utworu mamy solo na perkusji, tak chętnie w tamtych czasach nagrywane na płytach przez grupy rockowe. Przypomina mi ono Iron Butterfly i jest jednym z niewielu, przy którym się nie nudzę! Może dlatego, że jest krótkie i treściwe… Ale ostatnie słowo – w myśl starej zasady, że „wszystko kończy się zakończeniem” – i tak należy do gitarzysty grającego krótką solówkę!

Album „Let Me In” to absolutny kanon amerykańskiego (nieznanego) rocka. Próbowano zainteresować nim wytwórnię  Columbia Records, ale ostatecznie nic z tego nie wyszło. Szkoda. Na szczęście dla współczesności 12 października 2010 roku wytwórnia Ripple Music wydała kompaktową reedycję płyty zawierającą oryginalny materiał plus dwanaście bonusów z lat 1972-1973 trwających 43 minuty – co ciekawe, w niczym nie ustępujących materiałowi z LP! Wkładka (osiem stron) oprócz tekstów zawiera archiwalne, nigdy wcześniej niepublikowane zdjęcia zespołu z okresu debiutu. Muzycy wyglądają dokładnie tak, jak można było oczekiwać: długowłosi, brodaci z gniewnymi spojrzeniami. Ale to tylko poza, bo jak napisał Gustafson: „Dajemy światu miłość i pokój, więc nie ma czego się obawiać. Zaufaj nam.” Ja zaufałem!

Oprócz kompaktowej wersji Ripple Music wydała ten sam materiał na podwójnym, czarno-białym winylu. Oba wydawnictwa w Stanach Zjednoczonych uznano za „Reedycję płytową 2010 roku”. Ze swej strony dodam, że bez względu na wszystkie wyróżnienia dla mnie POOBAH z płytą „Let Me In” jest rzeczywiście wielki!

Grupa SEX, której początki istnienia datują się na rok 1969 powstała w Quebecu jako trio. Przypomnę, że Quebec był w tym czasie jedyną kanadyjską prowincją z francuskim językiem urzędowym. To tu powstał zespół DIONYSOS (nawiasem mówiąc muzycy obu formacji doskonale się znali), który jako pierwszy zaczął śpiewać rockowe teksty w języku Moliera i Voltaire’a. Całe szczęście, że tego pomysłu nie powielił główny wokalista i basista  Robert Trepanier, który do spółki z Yves Rousseau (gitara i chórki) i Serge’em Gratton’em (perkusja) założyli SEX. Z całym szacunkiem – jakoś nie pasuje mi ten język do rocka. I nawet nie przeszkadza mi, że ten świetny wokalista angielskie teksty śpiewa z twardym francuskim akcentem…

Debiutancki album zatytułowany po prostu „Sex” wydała w 1971 roku  wytwórnia Trans Canada.

„Sex” zawierał bezkompromisowy, czadowy hard rock o bluesowym zabarwieniu podlany odrobiną psychodelii. Idąc skrótem myślowym powiem, że to skrzyżowanie Budgie z Black Sabbath. Z potężnym brzmieniem bębnów, wściekle sfuzzowanymi partiami gitarowymi i mocnym wokalem. Całość otwiera mocny i soczyście hard rockowy „Scratch My Back” z fantastycznie wyeksponowanymi bębnami, gitarą prowadzącą i zadziornym wokalem. „Not Yet” mknie niczym rozpędzony pociąg ekspresowy ze zmianami tempa, pochodami basu, ozdobiony świetną solówką gitarową, zaś „Doctor” to rasowy 12 taktowy blues. Najbardziej kontrowersyjnym utworem na płycie jest „I Had To Rape Her” („Musiałem ją zgwałcić”) z dość szokującym tekstem traktującym o seksie. Na dobrą sprawę niemal wszystkie one krążą wokół tego tematu (zgodnie zresztą z nazwą zespołu) i mogły co bardziej wrażliwsze osoby gorszyć. Muzycznie jest to kolejny mocny i wolno toczący się rocker.

Są też momenty spokojniejsze, w których pojawia się harmonijka ustna („Try”), czy też eteryczna partia fletu w bardzo przecież mocarnym „Come, Wake Up!”. Sfuzzowane gitary szaleją w „Night Symphony” i do spółki z sekcją rytmiczną napędzają całość. Płytę kończy „Love Is A Game” – wyśmienite, ciężkie blues rockowe granie. Jednego z ówczesnych recenzentów trochę poniosło i słowo ciężkie zamienił na brutalne (?!)…  Dodał jednak zaraz, że  „… jest to płyta tylko dla rockowych twardzieli„ z czym wypada mi się absolutnie zgodzić! Cały materiał został napisany przez zespół, a promował go singiel „Come, Wake Up!”/”I Had To Rape Her”. Oryginalny LP kosztuje 500$! Jak na album trwający trzydzieści dwie minuty cena baardzo wysoka…

Na drugiej płycie „The End Of My Life”, która ukazała się rok później, pojawił się Pierre (Pedro) Quellette, muzyk grający na saksofonie i flecie. Brzmienie wzbogacono też o organy, kompozycje stały się dłuższe, bardziej progresywne.

W zasadzie można pokusić się o stwierdzenie, że jest to album koncepcyjny dotyczący młodego człowieka, jego „seksualnej pełnoletności” prowadzącej do wynaturzenia i rozwiązłości, groźnej choroby wenerycznej (o AIDS nikt jeszcze nie słyszał), upadku moralnego zakończonego dramatyczną walką o życie… Jak widać z pewną konsekwencją, żeby nie powiedzieć obsesją, kwartet drążył zapoczątkowany na debiucie temat seksu. I to niemal ze zdwojoną siłą. To tyle w kwestii tekstów…

Otwierający płytę „Born To Love” wnosi w muzykę więcej wolnej przestrzeni. Ten psychodeliczny blues z fletem i bardzo fajnym solem saksofonowym zdecydowanie podążył w kierunku  progresywnego rocka na najwyższym poziomie. Granie w stylu If i Colosseum z floydowskimi gitarami… Interesujący „I’m Starting My Life Today”  wybrany na singiel promujący płytę podążał w kierunku blues rocka. Dwuminutowy „Emotion” to muzyczna miniatura; sporo tu, niby chaotycznych, a jednak bardzo uporządkowanych dźwięków.

Dużo dłuższy „Pleasure” z szaleńczym intro saksofonu i ksylofonu przywodzi na myśl produkcje Franka Zappy i jego Mothers Of Invention. Zaczyna się jak prog rockowa kompozycja, która przechodzi nagle w blues rockowe granie. W „See” bardzo podoba mi się pulsujący bas współpracujący z saksofonem, do którego podłącza się gitara solowa; w drugiej części słyszymy krótkie, ale za to jakże kapitalne solo organowe. „Syphillissia” brzmi trochę egzotycznie; rozmarzony klarnet przywołuje skojarzenia z klimatem arabskich opowieści snutych przez  Szeherezadę z „Księgi tysiąca i jednej nocy” z którego w zakończeniu wybudza nas kapitalna gitarowa solówka do spółki z mocną sekcją rytmiczną. Płytę zamyka tytułowa, ośmiominutowa kompozycja „The End Of My Life” łamiąca schemat psychodeliczno- bluesowej konwencji całego albumu. Pierwsze dźwięki fletu przywołują skojarzenia z wczesnym Jethro Tull, zaś wokal momentami do złudzenia przypomina Grega Lake’a z pierwszych dwóch płyt King Crimson. Nawet gitary brzmią jak u Frippa. Epicki utwór na miarę „Epitaph”! Ale nie ma czemu się dziwić. Wszak już sam tytuł („Koniec mojego życia”) nie pozostawia złudzeń co do jego merytorycznej treści.

Podobnie jak debiut, tak i ten oryginalny krążek wart jest spory majątek (300$). Warto więc pokusić się o zdobycie dużo tańszej i bardziej „ekonomicznej” (2 w 1) reedycji kompaktowej wydanej przez firmę Progressive Line w 2002 roku. Ja przynajmniej tak zrobiłem…